Çölyak hastalığı (gluten intoleransı)

Çölyak hastalığı nedir?

Çölyak hastalığı, gluten alımı ile tetiklenen otoimmün bir hastalıktır. Sadece kalıtsal yatkınlığı olan kişilerde görülür. Gluten, belirli tahıllarda doğal olarak oluşan bir protein karışımıdır.

Çölyak hastalığı olan kaç kişi var?

İnsanların yaklaşık %1’inde çölyak hastalığı vardır. Bu yaklaşık 170.000 Hollandalı demektir. Ailesinde çölyak hastalığı olan kişilerde çölyak hastalığı olma olasılığı daha yüksektir. Çölyak hastalığı, Down sendromu ve tip 1 diyabet gibi diğer bozukluklarla birlikte daha sık ortaya çıkar.

Çölyak Durumuna Neden Olan Etkenler

Çölyak hastalığı olan kişiler, glüten alımına şiddetli tepki gösterirler. Otoimmün bir hastalıkta, bağışıklık sistemi vücudun kendi hücrelerine saldıran antikorlar üretir. Bu, inflamatuar bir reaksiyona yol açar. Çölyak durumunda, ince bağırsağın astarındaki inflamatuar reaksiyon, öncelikle glüten tüketimi ile tetiklenir. İnce bağırsaktaki inflamatuar reaksiyon, astara zarar verir. Sonuç olarak, bazı besinler o kadar etkili bir şekilde emilemez. Olası sonuçlar vitamin ve mineral eksiklikleri ve anemidir. Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişir.

Çölyak durumu belirtileri

Bağışıklık sisteminin glüten alımına tepkisi ishal, karın ağrısı, yorgunluk, depresyon ve kilo kaybı gibi semptomlara neden olabilir. Bağırsak mukoza zarının zarar görmesi, belirli besinlerin düzgün bir şekilde emilmesini imkansız hale getirir ve muhtemelen vitamin ve mineral eksiklikleri ve anemi ile sonuçlanır. Semptomlar kişiden kişiye değişir ve hiç veya belirsiz semptomlardan çok şiddetli semptomlara kadar değişir. Baş ağrısı ve yorgunluk gibi bazı semptomlar başlangıçta bağırsak sistemiyle ilgisiz görünür. Bazen semptomlar irritabl bağırsak sendromu (PDS) veya buğday alerjisi ile karıştırılır.

Laktoz intoleransı bazen yeni teşhis edilen çölyak hastalarında görülür. Bu genellikle bağırsak astarı yenilendiğinde kaybolur. Uzman bir diyetisyen tarafından uygun tedavi ile bağırsak genellikle iyileşebilir. Bu nedenle doğru tedaviye başlamak için doğru teşhis önemlidir.

Çölyak hastalığı nasıl teşhis edilir?

Bir kişinin çölyak hastalığı olup olmadığını belirlemek için genellikle ilk olarak pratisyen hekim tarafından bir kan testi yapılır. Kanda hastanın kendi bağırsak hücrelerine karşı antikorlar varsa hasta mide-bağırsak uzmanına sevk edilir. Uzman ince bağırsak biyopsisi alarak kesin tanıyı koyar. Çocuklarda ve gençlerde bazen biyopsi yapılmadan tanı konulabilir.

Çölyak hastalığım olduğundan şüpheleniyorsam glütensiz bir diyet uygulayabilir miyim?

Bir gastrointestinal uzmanın önce çölyak durumunu veya glüten duyarlılığını teşhis etmesi önemlidir. Halihazırda glütensiz yiyorsanız, kan testi güvenilir değildir. Bunun nedeni, glütene karşı hiç veya çok az antikor üretilmesidir. Kan testi daha sonra çölyak durumunuz olmadığını gösterebilir. Ama sahip olmanız mümkündür. Bu nedenle, yalnızca teşhis prosedürünü tamamladıktan sonra glütensiz yemeye başlamalısınız. Aksi takdirde kanda veya bağırsaklarda çölyak durumu tespit edilemez.

Çölyak hastalığının tedavisi nedir?

Çölyak hastalığının tedavisi, ömür boyu glütensiz bir diyet takip etmekten ibarettir. Bu, ince bağırsağın astarını eski haline getirebilen tek tedavidir. Çölyak durumu için ilaç yoktur. Durumun tedavisi yoktur ve büyüdüğünüzde bu durum geçmez. Glutensiz bir diyet uygulayarak bağırsaklar yavaş yavaş iyileşebilir ve besinler zamanla yeniden emilebilir. İyileşme süreci kişiden kişiye farklılık gösterir. Semptomlar bazen birkaç hafta sonra azalır, ancak bazen uzun süre devam edebilir.

İnce bağırsak astarının tamamen iyileşmesi 2 yılı bulabilir. Çok küçük bir yetişkin hasta grubunda, bağırsak astarı hiçbir zaman tam olarak iyileşmez. Buna refrakter çölyak hastalığı denir.

Glutensiz diyet nedir?

Gluten içeren tahıllar arasında buğday (spelt dahil), çavdar ve arpa bulunur. Ekmek, kraker, makarna ve pizza gibi birçok üründe glüten içeren tahıllar kullanılmaktadır. Hatta buğday kepeğinden yapılan tek kullanımlık yemeklerde. bulunabilir. Bazı tahıllar doğal olarak glüten içermez (yulaf ve mısır gibi), ancak neredeyse her zaman glüten ile kontamine olurlar. Özellikle bu tahıllar un, pul ve benzeri olarak işlendiğinde. Buna çapraz bulaşma denir. Bu nedenle glütensiz bir diyetin ardından karmaşık olabilir.

Çölyak hastalığım varsa diyetisyene gitmem gerekir mi?

Bir diyetisyen, tam bir glütensiz diyetin nasıl bir araya getirileceği hakkında bilgi sağlar. Ayrıca glütensiz alternatifler aramanıza ve bir ürünün glütensiz olup olmadığını değerlendirmenize yardımcı olabilir. Yeterli besin alamama riskiniz olduğundan, kendiniz glutensiz bir diyet denemeye başlamayın.

Çölyak hastalığım ve laktoz intoleransı varsa ne yapabilirim?

Çölyak hastalığı olan bazı kişilerde (geçici) laktoz intoleransı da vardır. Bu genellikle ince bağırsak iyileştikten sonra tekrar kaybolur. Laktoz intoleransı olan kişiler için (geçici olarak) laktoz kısıtlı bir diyet izlemeleri ve süt ürünlerini uygun şekilde değiştirmeleri tavsiye edilir. aktoz intoleransı. için beslenme tavsiyesine bakın.

Dermatit herpetiformis

Dermatitis herpetiformis (Dühring hastalığı), çölyak durumu gibi otoimmün bir hastalıktır. Bu durumda, glüten alımı ciltte inflamatuar bir reaksiyonu tetikleyerek kaşıntılı kabarcıklara neden olur. Çölyak hastalığı olan herkeste dermatitis herpetiformis yoktur. Tersine, dermatitis herpetiformisli hemen hemen herkesin ince bağırsakta semptomlu veya semptomsuz lezyonları vardır. Dermatit herpetiformis hastaları için de ömür boyu glutensiz beslenme semptomları tedavi etmenin etkili bir yoludur. Ayrıca bağırsak astarının iyileşmesini sağlar ve bağırsak mukozasına daha fazla zarar gelmesini önler.

glütensitivite

Glutensiz beslendiklerinde semptomları düzelen, ancak çölyak hastalığı ve buğday alerjisi teşhisi konan insanlar var. Buna glüten duyarlılığı veya çölyaksız glüten duyarlılığı (NCGS) denir. Hastanın çölyak hastalığı mı yoksa glüten duyarlılığı mı olduğunu önceden doktorun belirlemesi ve diğer koşulların dışlanması çok önemlidir.