Choroby układu krążenia

Czym są choroby układu krążenia

Choroby sercowo-naczyniowe to termin zbiorczy dla różnych chorób serca lub naczyń krwionośnych. Choroby układu krążenia są jedną z głównych przyczyn zgonów w Holandii.

Przyczyny chorób układu krążenia

Zwężenie naczyń krwionośnych jest najczęstszą przyczyną problemów z układem sercowo-naczyniowym. Zwężenie naczyń może rozpocząć się już u młodych osób. W rezultacie może upłynąć wiele lat, zanim pojawią się problemy sercowo-naczyniowe. W wyniku zapychania się tętnic (miażdżyca) naczynia krwionośne np. w nodze lub stopie mogą stać się twardsze. W wyniku tego krew nie może odpowiednio przepływać przez naczynia krwionośne. W efekcie zaopatrzenie narządów i mięśni w tlen może być niewystarczające.

Jaka liczba osób cierpi na choroby układu krążenia?

Najczęstszymi chorobami układu krążenia są choroba wieńcowa i udar mózgu. W 2016 roku szacuje się, że było 739 800 osób z chorobą wieńcową i 451 900 z udarem mózgu.

Wpływ na zdrowie

Śmiertelność

Po nowotworach, choroby układu krążenia są najzęstszą przyczyną zgonów w Holandii. Choroby sercowo-naczyniowe są odpowiedzialne za prawie 30% całkowitej śmiertelności w Holandii. Dotyczy to około 40 000 przypadków rocznie, podzielonych mniej więcej po równo między mężczyzn i kobiety. Ponad 85% zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych dotyczy osób w wieku 65 lat i starszych.

Od lat 70. liczba osób umierających z powodu chorób układu krążenia spada. Jest to najprawdopodobniej spowodowane gwałtownym spadkiem liczby palaczy, usunięciem tłuszczów trans z żywności w latach 90. oraz zwróceniem większej uwagi na zdrowszy styl życia. Istotną rolę odgrywa również rozwój leków na choroby układu krążenia, takich jak leki obniżające poziom cholesterolu i ciśnienie krwi, oraz lepsze metody leczenia, takie jak angioplastyka po zawale serca.

Czynniki ryzyka

Obszerne i długoterminowe badania wykazują następujące czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych:

• Wysoka i niekorzystna złożona zawartość cholesterolu i/lub tłuszczu we krwi. Jest to najważniejszy czynnik ryzyka związany z dietą. Szczególne znaczenie ma stosunek cholesterolu LDL do HDL oraz poziom trójglicerydów (pewnej substancji tłuszczowej) we krwi. Jest to w szczególności czynnik ryzyka choroby wieńcowej serca. Przeczytaj więcej o cholesterolu.
• Cukrzyca. Jeśli poziom cukru we krwi jest wysoki przez długi czas, naczynia krwionośne ulegają uszkodzeniu. Dlatego osoby chore na cukrzycę są bardziej narażone na choroby układu krążenia.
• Podwyższone ciśnienie krwi. Krwotoki mózgowe są wyraźnie związane z wysokim ciśnieniem krwi.
• Zwiększona skłonność do tworzenia się zakrzepów krwi. Zakrzepy mogą zmniejszyć lub uniemożliwić przepływ krwi przez naczynia.
• Nadwaga. W szczególności tłuszcz brzuszny stanowi podwyższone ryzyko.
• Mało ruchu, palenie papierosów i stres.
• Odżywianie (zob. nagłówek: Rola odżywiania)

Czynniki genetyczne także odgrywają rolę w rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Predyspozycje genetyczne mogą zwiększyć ryzyko o około 60%. Na przykład w Holandii 1 na 300 osób ma predyspozycje do znacznie podwyższonego poziomu cholesterolu LDL we krwi, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. 1 na 5 pacjentów cierpiących na choroby serca ma dziedziczną postać nadmiernie wysokiej zawartości tłuszczu we krwi. Inne wady genetyczne mogą również odgrywać rolę, ale nie są one jeszcze dokładnie wyjaśnione i nadal są w toku badań. Często choroby sercowo-naczyniowe są wynikiem połączenia kilku czynników.

Rola diety w chorobach układu sercowo-naczyniowego

Zdrowo się odżywiając, ludzie mogą zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia. Rada ds. Zdrowia oceniła wpływ żywności i składników odżywczych na to ryzyko. Wykazano, że spożywanie niektórych produktów spożywczych lub składników odżywczych wiąże się z mniejszym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia. Inne pokarmy lub składniki odżywcze wiążą się z większym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia.

Alkohol

Wyniki badań nad związkiem między alkoholem a chorobami układu krążenia wskazują zarówno na korzystny, jak i niekorzystny związek. Umiarkowane spożycie alkoholu (do 15 g dziennie, tj. maksymalnie 1,5 kieliszka) wiąże się z mniejszym ryzykiem choroby wieńcowej, ale większe spożycie zwiększa ryzyko udaru mózgu. Więcej na ten temat można przeczytać pod hasłem alkohol.

Wskazówki dotyczące żywienia

Porady dotyczące zapobiegania chorobom układu krążenia

Zdrowa dieta według “Schijf van Vijf”, odpowiednia waga i zdrowy styl życia z wystarczającą ilością ruchu, niezbyt dużym stresem i niepaleniem zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Wskazówki przy chorobach układu krążenia

Czy istnieją oznaki, że Twoje naczynia krwionośne są zatkane? Czy masz wysokie ciśnienie krwi? A może na przykład przebyłeś zawał serca lub udar mózgu? Zazwyczaj zdrowe odżywianie jest częścią planu leczenia, oprócz leków. Zdrowe odżywianie przyczynia się do dbania o ciało i dobre samopoczucie. Twój lekarz jest odpowiedzialny za Twoje leczenie i sprawdzi, czy potrzebujesz leków na obniżenie poziomu cholesterolu lub ciśnienia krwi. Lekarz może skierować Cię do dietetyka.

Ponadto produkty zawierające sterole lub stanole roślinne, takie jak specjalne margaryny i napoje jogurtowe, należy stosować wyłącznie po konsultacji z lekarzem.