کمبود وزن و سوء تغذیه
چه زمانی دچار کمبود وزن میشوید
زمانی که وزن یک فرد کمتر از حد مطلوب آن برای سلامتی می گوییم، میگوییم فرد دچار کمبود وزن شده است. کمبود وزن یک شاخص خطر برای سوء تغذیه محسوب میشود. کمبود وزن با شاخص توده بدنی (BMI) و اندازه گیری دور کمر به راحتی تشخیص داده می شود. اگر BMI کمتر از 18.5 باشد، فرد دچار کمبود وزن است.
سایر نشانه های کمبود وزن
برای افراد بالای 65 سال و برای بیماران COPD نشانه های متفاوتی وجود دارد. به طوری که BMI کمتر از 20 برای افراد بالای 65 سال و کمتر از 21 برای افراد مبتلا به COPD در نظر گرفته می شود. BMI کمتر از 20 برای بزرگسالان تا 70 سال و BMI کمتر از 22 برای افراد 70 سال به بالا همراه با کمبود مواد مغذی یا بیماری، عارضه کمبود وزن تشخیص داده میشود. در هنگام تشخیص کمبود وزن، مقادیر مختلفی نیز برای کودکان اعمال می شود اما از آنجایی که کودکان دائما در حال رشد هستند، بنابراین قد، وزن و BMI به سنشان بستگی دارد.
آمار افراد دارای کمبود وزن
بررسی سلامت CBS در سال 2019 نشان می دهد که 2.5٪ از جمعیت هلند از 4 سال به بالا دچار کمبود وزن هستند. CBS از شاخص توده بدنی 18.5 برای همه بزرگسالان به عنوان معیار تشخیص کمبود وزن استفاده میکند.
علل کمبود وزن
کمبود وزن زمانی اتفاق میافتد که مقدار انرژی که فرد از طریق خوردن و آشامیدن دریافت میکند کمتر از مصرف کالری بدن (سوزاندن کالری) در مدت زمان طولانی باشد. کمبود وزن در میان سالمندان در موسسات مراقبتی و بیمارستان ها و در میان بیماران نسبتاً شایع است. کمبود وزن می تواند از جمله دلایل زیر را داشته باشد:
- کمبود اشتها؛ به دلیل از دست دادن چشایی و بویایی، بیماری یا عدم ورزش
- مشکلات جویدنی و بلعیدنی
- عملکرد ضعیف روده؛ روده کمتر قادر به جذب مواد مغذی است؛ به دلیل عفونت روده یا بیماری روده.
- عوارض جانبی داروها
- ترس، تنهایی، غم، افسردگی.
- اختلال در تغذیه
- افزایش مصرف انرژی بیش از حد؛ عفونت یا سرطان
عواقب کمبود وزن
کمبود وزن خطراتی را برای سلامتی شما به همراه دارد. خطراتی که از سوی کمبود مواد مغذی مانند پروتئین ها، اسیدهای چرب ضروری، ویتامین ها و مواد معدنی ایجاد می شود. سیستم ایمنی بدن ضعیف می شود و ممکن است فرد احساس بی حالی و خستگی کند. بدن از ذخایر چربی و بافت ماهیچه ای استفاده می کند. این باعث می شود بافت چربی و عضله تحلیل رود. تحلیل رفتن بافت عضلانی بسیار مضر و خطرناک میباشد. اگر شرایط کمبود وزن در بلند مدت ادامه دار باشد، خطر ضعیف شدن یا حتی شکستگی استخوان ها نیز افزایش می یابد.
برای افرادی که دچار کمبود وزن میباشند، توصیه میشود که از کاهش وزن خودداری کنند و برای افزایش وزن خود تلاش کنند. اگر بدون دلیل در مدت کوتاهی وزن زیادی از دست داده اید و به اختلال در تغذیه خود مشکوک هستید، به پزشک عمومی خود مراجعه کنید.
پزشک علت کمبود وزن را بررسی می کند و در صورت لزوم می تواند شما را به متخصص تغذیه ارجاع دهد.
تغذیه سالم
برای افرادی که کمبود وزن دارند، تغذیه سالم و مفید بسیار حائز اهمیت میباشد. از این طریق تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند پروتئین ها، اسیدهای چرب ضروری، ویتامین ها و مواد معدنی را دریافت می کنند. تاکید ما بر این است که مواد مغذی پروتئین دار و پر انرژی مصرف کنند و اقدام به ورزش برای عضله سازی کنند.
افزایش وزن به روشی سالم
برای افرادی که کمبود وزن دارند، بالا بردن وزن خود به روش های سال امری حیاتی میباشد.
سوء تغذیه
سوءتغذیه زمانی رخ می دهد که دریافت انرژی یا مواد مغذی در فرد کمتر از مقدار مورد نیاز برای سالم ماندن برای مدت طولانی باشد.
به این معنا که که فرد به اندازه کافی غذا نمی خورد یا انرژی و مواد مغذی اضافی مصرف می کند. این مشکل به ویژه در بیماران و سالمندان حاد است. سوءتغذیه همچنین می تواند ناشی از مشکلات جویدن یا بلعیدن باشد. هنگامی که سوءتغذیه تشخیص داده شد، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید.
علائم سوء تغذیه
سوء تغذیه کمبود انرژی یا مواد مغذی است. این عارضه منجر به کاهش وزن و عملکرد بدتر بدن می شود. عمدتا به دلیل کاهش توده عضلانی و کمبود پروتئین، اسیدهای چرب ضروری، ویتامین ها و مواد معدنی بیماران به سوء تغذیه مبتلا میشوند.
بزرگترین گروههایی که در معرض خطر سوء تغذیه قرار دارند، سالمندان ضعیف، بیماران مزمن، افراد مبتلا به سرطان، افرادی که تحت عمل جراحی سخت قرار میگیرند و افراد با ضربههای شدید روحی هستند.
علل سوء تغذیه:
- کاهش مصرف غذا به دلیل از دست دادن اشتها یا حالت تهوع.
- مشکل در جویدن، چشیدن، بلع یا هضم.
- مشکلات روانی، مانند اضطراب، افسردگی، غم و اندوه؛ ممکن است فرد دیگر تمایلی به خوردن نداشته باشد. یکی از نتایج آن، حذف وعده های غذایی یا مصرف وعده های غذایی کم تر است.
- عوامل اجتماعی مانند تنهایی، مشکلات مالی در تهیه غذا.
- زوال عقل.
- اعتیاد.
عامل خطر اصلی برای سوء تغذیه بیماری است. فرد بیمار نیاز دارد تا مصرف مواد مغذی خود را افزایش دهد به طوری که یک رژیم غذایی معمولی دیگر برای او کافی نیست.
سوء تغذیه در سالمندان
افراد مسن بیشتر در معرض خطر سوءتغذیه قرار دارند زیرا اغلب بیمار هستند و کمتر ورزش می کنند. علاوه بر این، افراد مسن نسبت به دوران جوانی به انرژی کمتری نیاز دارند، که می تواند دریافت تمام مواد مغذی در رژیم غذایی را دشوارتر کند.
تشخیص سوء تغذیه
اولین قدم برای تشخیص سوء تغذیه این است که مشخص شود آیا فردی در معرض خطر ابتلا به سوء تغذیه قرار دارد یا خیر. برای اینکار نیاز به ابزار های غربالگری دارید. ابزار هایی که بیماری های قافد علائم و نشانه مثل کاهش وزن ناخواسته، کمبود وزن و کاهش اشتها را بررسی می کنند.
اگر بر اساس غربالگری، فردی در معرض خطر ابتلا به سوءتغذیه باشد، مشخص می شود که آیا فردی دچار سوءتغذیه است یا خیر. در سال 2018 توافقی برای این موضوع ایجاد شد. اگر فردی حداقل معیارهای یکی از ویژگی ها و علل ذکر شده در زیر را داشته باشد، دچار سوءتغذیه است.
یک یا چند مورد از این ویژگی ها در زیرآورده شده است:
• کاهش وزن ناخواسته: 5% یا بیشتر در 6 ماه گذشته دچار کمبود وزن ناخواسته شده باشید یا اینکه 10% یا بیشتر در دوره ای طولانی تر از 6 ماه کمبود وزن شدید و ناخواسته پیدا کنید.
• BMI پایین
• کاهش توده عضلانی
• کمبود مواد مغذی که تأثیر نامطلوبی بر دریافت یا جذب دارد.
• بیماری یا التهاب: بیماری حاد یا تروما یا التهاب مزمن مرتبط با بیماری
اگر فردی بر اساس معیارهای فوق دچار سوءتغذیه باشد، سپس شدت سوءتغذیه مشخص می شود. افراد سالم یا دارای اضافه وزن نیز ممکن است دچار سوءتغذیه شوند. از دست رفتن مواد مغذی از بدن از طریق استفراغ یا اسهال می تواند باعث تسریع در سوء تغذیه شود. به خصوص اگر به دلیل بیماری یا تب بدن شما انرژی بیشتری مصرف کند.
شناسایی و تشخیص سوء تغذیه
بسیار مهم است که در صورت مشکوک شدن به سوء تغذیه، فوراً با پزشک عمومی خود تماس بگیرید. گزارشان نشان میدهد که خانواده، آشنایان یا مراقبین بیشتر پیگیر این قضیه هستند تا خود بیمار.
توصیه های مربوط به تغذیه
در درمان سوء تغذیه، نیاز است تا بدن به اندازه کافی پروتئین و انرژی را دریافت کند. علاوه بر این، ورزش بخشی ضروری از درمان برای حفظ توده عضلانی است.
بسته به شدت سوءتغذیه، پزشک و یا متخصص تغذیه رژیم غذایی غنی از انرژی و پروتئین، احتمالاً با مکملهای ویتامین و مواد معدنی، یا تغذیه لولهای (برای افراد دچار اختلال بلع)، در نظر می گیرد.