Nadwaga

Czymjest otyłość?

Nadwaga lub otyłość (znaczna nadwaga) występuje wtedy, gdy ilość energii, którą dana osoba zużywa poprzez jedzenie i picie jest wyższa niż ta, którą organizm spala przez dłuższy czas. Nadwaga i otyłość wiążą się z magazynowaniem nadmiaru tłuszczu w organizmie, co ostatecznie może prowadzić do problemów zdrowotnych.

Jak dochodzi do otyłości

Istnieje kilka czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju otyłości i trudności w utracie wagi. Są to: środowisko obesogenne, przyczyny indywidualne oraz wpływy genetyczne.

Kiedy bogate w energię pożywienie jest dostępne wszędzie i przez cały dzień, wzrasta pokusa zbyt częstego jedzenia. Ponadto, potrzeba ćwiczeń jest mniejsza, ze względu na dostęp do transportu publicznego.

Przyczyny otyłości

Każdy człowiek przybiera na wadze z różnych powodów, np. zbyt dużo je i pije (niezdrowo):

• Spożywanie zbyt obfitych porcji.
• Spożywanie zbyt wielu pokarmów i/lub posiłków o wysokiej gęstości energetycznej.
• Zbyt częste podjadanie.
• Picie zbyt wielu słodzonych napojów, takich jak napoje bezalkoholowe i soki.
• Picie zbyt dużej ilości alkoholu. Napoje alkoholowe zawierają wiele kalorii. Zbyt duża ilość alkoholu może więc prowadzić do otyłości.
• Jedzenie w rozproszeniu (np. oglądanie telewizji podczas jedzenia) może spowodować, że zjesz więcej niż potrzebuje twój organizm.
• Mniej ćwiczeń i sportu, na przykład z powodu choroby, kontuzji lub braku czasu.
• Zmiana stylu życia w związku z zamieszkaniem razem, posiadaniem dzieci, bezrobociem lub przejściem na emeryturę.
• Rzucenie palenia. Jednak rzucenie palenia jest bardzo ważne dla zdrowia, dlatego zaleca się rozpoczęcie odchudzania po zaprzestaniu palenia, jeśli jest to konieczne. Lekarz ogólny może skierować Cię na kurs rzucania palenia.
• Po ciąży powrót do wagi sprzed ciąży może być trudny, zwłaszcza jeśli przytyłaś więcej niż powinnaś.
• Istnieją pewne rodzaje leków, które mogą powodować przyrost masy ciała
• Problemy psychiczne, takie jak nieprzepracowane doświadczenia i traumy psychiczne, mogą powodować napady obżarstwa. Ponadto, wydaje się, że istnieje związek pomiędzy depresją/objawami depresyjnymi a otyłością.

Genetyczny wpływ na otyłość

Waga jest częściowo zdeterminowana przez predyspozycje rodzinne. Osoby z predyspozycjami do otyłości łatwiej przybierają na wadze, jeśli dużo jedzą i mało ćwiczą. Może być im również trudniej zrzucić zbędne kilogramy.

Rola snu i stresu w otyłości

Brak snu może być związany z otyłością, między innymi dlatego, że mała ilość snu lub jego brak może wpływać na pobór energii, a tym samym na masę ciała. Długotrwały stres (stres przewlekły) może być również związany z otyłością poprzez zwiększone magazynowanie tłuszczu w jamie brzusznej, zmianę preferencji żywieniowych oraz dlatego, że stres prowadzi do zmniejszenia aktywności fizycznej. I odwrotnie, nadwaga i otyłość również powodują stres fizyczny i psychiczny.

Kiedy mówimy o nadwadze?

Wskaźnik BMI jest miarą wagi w stosunku do wzrostu. Wskaźnik BMI oblicza się dzieląc wagę w kilogramach przez kwadrat wzrostu w metrach. Załóżmy, że ważysz 80 kilogramów, a Twój wzrost wynosi 1,70 metra. Wtedy Twój wskaźnik BMI wynosi 80/(1,70x1,70) = 27,7.
W przypadku nadwagi obowiązują
inne limity:

• Dzieci, 2-18 lat: W przypadku dzieci obowiązują inne limity nadwagi i otyłości niż w przypadku dorosłych. Dzieci rosną i dlatego wzrost, waga i BMI są zależne od wieku. Krajowe wartości odcięcia dla chłopców i dziewcząt zostały ustalone dla kategorii wiekowych od 2 do 18 lat.
• Dorośli, od 19 do 70 lat: nadwagę definiuje się jako BMI 25-29,9, a otyłość jako BMI 30 lub wyższy. Istnieją pewne wyjątki:
  • • Osoby pochodzenia azjatyckiego (Azja Południowa, Indonezja, Chiny i Japonia) mają większą masę tłuszczową przy podobnym BMI. Dotyczy to również osób z Surinamu i Antyli o pochodzeniu azjatyckim. Dlatego też BMI dla nich wynosi 25 dla nadwagi i 27,5 dla otyłości.
    • Wskaźnik BMI wydaje się mniej wiarygodny, jeśli jesteś niski lub wysoki.
    • Wskaźnik BMI nie jest miarodajny, gdy jesteś w ciąży lub karmisz piersią.
• Osoby starsze w wieku 70 lat i więcej: BMI powyżej 28 oznacza nadwagę.

Obwód talii ważny w określaniu ryzyka dla zdrowia

Wadą wskaźnika BMI jest to, że nie uwzględnia on rozmieszczenia tkanki tłuszczowej na całym ciele. Dlatego obwód talii jest ważną dodatkową miarą oceny ryzyka zdrowotnego.

Oprócz BMI, obwód talii jest również wykorzystywany jako miara rozmieszczenia tkanki tłuszczowej. Tłuszcz na brzuchu i wokół niego jest szkodliwy dla zdrowia. Czy masz nadwagę, ale zdrowy obwód talii? W takim razie zalecamy umówienie się na wizytę u lekarza, aby dla pewności sprawdzić ryzyko choroby.

Dzieci, dorośli w wieku 70 lat i starsi oraz pochodzenie etniczne

U dzieci obwód talii jest wykorzystywany jedynie do oceny efektu ewentualnego leczenia. W przypadku osób dorosłych w wieku 70 lat i starszych istnieją dowody, że standardowe punkty odcięcia dla obwodu talii są zbyt niskie i powinny być interpretowane z ostrożnością. Nie ma wystarczającej zgody co do konkretnych punktów odcięcia u osób starszych. Podobnie jak w przypadku BMI, istnieją dowody na istnienie niższych punktów odcięcia dla osób pochodzenia południowoazjatyckiego, chińskiego i japońskiego. Dla tych osób obwód talii powyżej 90 cm dla mężczyzn jest uważany za zbyt duży, a dla kobiet powyżej 80 cm.

Jakie są zagrożenia dla zdrowia wynikające z nadwagi?

Nadwaga zwiększa ryzyko wystąpienia poniższych schorzeń:

• Cukrzyca typu 2
• wysokie ciśnienie krwi i choroby sercowo-naczyniowe
• zespół metaboliczny.
• różne rodzaje nowotworów
• kamienie żółciowe
• Zapalenie i zużycie stawów
• problemy z oddychaniem
• zaburzenia miesiączkowania
• problemy z płodnością
• problemy psychologiczne
• u osób starszych: bardziej prawdopodobne, że doprowadzi do zmniejszenia mobilności i ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu

Osoby z nadwagą mają więcej zagrożeń dla zdrowia niż ludzie o zdrowej wadze. Im poważniejsza otyłość, tym więcej i poważniejsze problemy zdrowotne. Ludzie z dużą ilością tłuszczu brzusznego mają wyjątkowo wysokie ryzyko zdrowotne. Istnieją również przesłanki wskazujące na to, że im dłużej masz nadwagę, tym większe jest ryzyko wystąpienia np. chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2.

Leczenie otyłości

Jak zapobiegać otyłości?

Zdrowe odżywianie i odpowiednia ilość ruchu odgrywają istotną rolę w zapobieganiu nadwadze i utrzymaniu zdrowej wagi. Dla osób, które schudły i chcą utrzymać swoją wagę, zaleca się co najmniej 60 minut umiarkowanych lub energicznych ćwiczeń dziennie. Osoba, która straciła na wadze powinna znaleźć nową równowagę w celu zachowania wagi na stałym poziomie i podjąć dodatkowe ćwiczenia. Należy to kontynuować do końca życia.

Nadwaga (BMI 25-29,9) bez dodatkowych problemów zdrowotnych

Dorośli w wieku 19-69 lat, którzy mają umiarkowaną nadwagę bez dodatkowych problemów zdrowotnych (takich jak wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu lub (pre)cukrzyca) mogą spróbować schudnąć samodzielnie i utrzymać osiągniętą niższą wagę. Ryzyko zdrowotne związane z nadwagą może być zmniejszone poprzez utratę 5 do 10% wagi.

Podstawą zdrowej utraty wagi jest mniejsza ilość jedzenia w zdrowy sposób w połączeniu z większą ilością ćwiczeń. Jeśli to nie zadziała, lub w przypadku nawrotu choroby, zalecamy skonsultowanie się z lekarzem rodzinnym, aby znaleźć optymalne rozwiązanie.

Nadwaga (BMI 25-29,9) z dodatkowymi problemami zdrowotnymi i otyłość (BMI ≥30)

Dorosłym w wieku od 19 do 69 lat, którzy mają nadwagę w połączeniu ze zwiększonym obwodem talii, wysokim poziomem cholesterolu, wysokim ciśnieniem krwi, (przed)cukrzycą, chorobą sercowo-naczyniową, bezdechem sennym i/lub chorobą zwyrodnieniową stawów, nie zaleca się samodzielnego odchudzania. W tym przypadku należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym. To samo dotyczy osób z otyłością (BMI ≥30), niezależnie od tego, czy występują u nich dodatkowe problemy zdrowotne, czy też nie. W porozumieniu z lekarzem rodzinnym badane są możliwe przyczyny i ustalane dalsze postępowanie.

Leki i zabiegi chirurgiczne

Stosowanie leków odbywa się zawsze w porozumieniu z lekarzem prowadzącym leczenie i ma na celu wspomaganie leczenia. Operacja jest ostatnim krokiem w leczeniu otyłości. Przed zabiegiem przeprowadza się szczegółową kontrolę, aby ustalić czy pacjent kwalifikuje się do operacji.

Nadwaga u dzieci w wieku 2-18 lat

Gdy dziecko ma nadwagę lub jest otyłe, ważne jest, aby samemu nie zaczynać odchudzania. Dzieci przecież rosną i rozwijają się, co wymaga odpowiedniej ilości energii i składników odżywczych. Dlatego leczenie dzieci z nadwagą powinno być zawsze prowadzone przez lekarza rodzinnego, poradnię dziecięcą lub lekarza szkolnego, który może skierować dziecko,aby otrzymało ono odpowiednie wsparcie.

Otyłość u osób starszych w wieku 70 lat i więcej

Osobom starszym w wieku 70 lat i więcej zaleca się odchudzanie tylko wtedy, gdy ich wskaźnik BMI wynosi 30 lub więcej i gdy utrata wagi może pomóc w zmniejszeniu problemów zdrowotnych. W końcu utrata wagi idzie w parze z utratą masy mięśniowej. Wraz z utratą masy mięśniowej traci się również siłę mięśni. Może to utrudniać poruszanie się i zwiększać ryzyko upadku. Ważne jest, aby osoby w wieku 70 lat i starsze szukały odpowiednich wskazówek u swojego lekarza ogólnego w celu utraty wagi. Lekarz pierwszego kontaktu może ocenić, czy utrata masy ciała jest rozsądna i skierować pacjenta do odpowiedniego dostawcy usług medycznych.