Koorts: alles wat je moet weten

Koorts is een veelvoorkomend symptoom bij verschillende aandoeningen. Het is een verhoging van de lichaamstemperatuur boven de normale waarde van 37 graden Celsius. In deze blog lees je alles wat je moet weten over koorts, van de oorzaken en symptomen tot de behandeling en voedingsadviezen.

Wat is koorts?

Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam op een infectie of ontsteking. Het is een teken dat het immuunsysteem actief is en probeert de ziekteverwekker te bestrijden. Koorts kan ook optreden bij andere aandoeningen, zoals auto-immuunziekten, kanker en allergieën.

De normale lichaamstemperatuur varieert tussen de 36,5 en 37,5 graden Celsius. Bij koorts stijgt de temperatuur boven de 38 graden Celsius. Koorts kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals koude rillingen, zweten, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid.

Wat merk ik van koorts?

Koorts kan verschillende klachten veroorzaken, zoals:

• Een algemeen gevoel van ziek zijn
• Slapeloosheid
• Verhoogde hartslag
• Snelle ademhaling
• Misselijkheid en braken
• Diarree
• Huiduitslag
• Pijnlijke keel
• Hoesten

Symptomen

De symptomen van koorts kunnen per persoon verschillen, afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de koorts. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

• Verhoging van de lichaamstemperatuur
• Koude rillingen
• Zweten
• Hoofdpijn
• Spierpijn
• Vermoeidheid
• Verlies van eetlust
• Dorst
• Verwardheid (bij hoge koorts)

Oorzaken

Koorts kan verschillende oorzaken hebben, zoals:

• Infecties, zoals verkoudheid, griep, longontsteking, blaasontsteking, keelontsteking, oorontsteking, hersenvliesontsteking en sepsis
• Auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis, lupus en de ziekte van Crohn
• Kanker, zoals leukemie en lymfoom
• Allergieën, zoals hooikoorts en voedselallergieën
• Medicijnen, zoals antibiotica en vaccins
• Oververhitting, bijvoorbeeld door te lang in de zon te zitten

Is koorts erg?

Koorts op zich is meestal niet gevaarlijk en gaat vaak vanzelf over. Het is een teken dat het immuunsysteem actief is en probeert de ziekteverwekker te bestrijden. In sommige gevallen kan koorts echter wel gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld bij:

• Baby’s jonger dan 3 maanden
• Mensen met een verzwakt immuunsysteem
• Mensen met een chronische ziekte, zoals diabetes of hart- en vaatziekten
• Mensen met een ernstige infectie, zoals sepsis

Koorts kan ook lichamelijke en psychische gevolgen hebben, zoals uitdroging, delirium en convulsies. Het is daarom belangrijk om koorts serieus te nemen en indien nodig medisch advies in te winnen.

Hoe ontstaat koorts?

Koorts ontstaat doordat het immuunsysteem een signaal afgeeft aan de hypothalamus, het deel van de hersenen dat de lichaamstemperatuur regelt. De hypothalamus verhoogt vervolgens de lichaamstemperatuur door de bloedvaten te vernauwen en de spieren te laten samentrekken. Hierdoor ontstaat er warmte en stijgt de lichaamstemperatuur.

Hoe wordt koorts vastgesteld?

Koorts kan worden vastgesteld door de lichaamstemperatuur te meten met een thermometer. Dit kan via de mond, oksel, rectum of oor. De normale lichaamstemperatuur varieert tussen de 36,5 en 37,5 graden Celsius. Bij koorts is de lichaamstemperatuur hoger dan 38 graden Celsius.

Onderzoek en diagnose

Als de koorts langer dan een paar dagen aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen, kan er verder onderzoek nodig zijn om de oorzaak te achterhalen. Dit kan bestaan uit bloedonderzoek, urineonderzoek, een röntgenfoto of een CT-scan.

Behandeling

De behandeling van koorts hangt af van de oorzaak en de ernst van de koorts. In de meeste gevallen gaat koorts vanzelf over en is er geen specifieke behandeling nodig. Wel kunnen de symptomen worden verlicht met pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen.

Als de koorts wordt veroorzaakt door een infectie, kan een antibioticakuur nodig zijn. Bij ernstige infecties kan ziekenhuisopname nodig zijn voor intraveneuze antibiotica en vochttoediening.

Hoe de symptomen te verlichten

De symptomen van koorts kunnen worden verlicht door:

• Voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen
• Rust te nemen en voldoende te slapen
• Koel te blijven door lichte kleding te dragen en de temperatuur in de kamer te verlagen
• Pijnstillers te nemen, zoals paracetamol of ibuprofen
• Een warm bad of douche te nemen om de spieren te ontspannen

Wanneer medisch advies inwinnen?

Medisch advies moet worden ingewonnen als:

• De koorts langer dan een paar dagen aanhoudt
• De koorts hoger is dan 40 graden Celsius
• Er sprake is van andere symptomen, zoals kortademigheid, pijn op de borst, verwardheid of convulsies
• De koorts optreedt bij baby’s jonger dan 3 maanden
• De koorts optreedt bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of een chronische ziekte

Richtlijnen

Er zijn geen specifieke richtlijnen voor koorts, omdat de behandeling afhankelijk is van de oorzaak en de ernst van de koorts. Het is belangrijk om de symptomen serieus te nemen en indien nodig medisch advies in te winnen.

Voedingsadviezen

Er zijn geen specifieke voedingsadviezen voor koorts, maar het is belangrijk om voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen. Dit kan water, thee, bouillon of vruchtensap zijn. Ook kan het helpen om licht verteerbaar voedsel te eten, zoals soep, crackers, rijst en gekookte groenten.

Wat kun je zelf doen en wat moet je niet doen?

Om de symptomen van koorts te verlichten, kun je:

• Voldoende drinken om uitdroging te voorkomen
• Rust nemen en voldoende slapen
• Koel blijven door lichte kleding te dragen en de temperatuur in de kamer te verlagen
• Pijnstillers nemen, zoals paracetamol of ibuprofen
• Een warm bad of douche nemen om de spieren te ontspannen

Wat je niet moet doen bij koorts is:

• Alcohol drinken, omdat dit uitdroging kan veroorzaken
• Te lang in de zon zitten, omdat dit oververhitting kan veroorzaken
• Te veel eten, omdat dit de spijsvertering kan belasten
• Te veel activiteiten ondernemen, omdat dit vermoeidheid kan verergeren

Welke medicijnen kan een arts voorschrijven?

Als de koorts wordt veroorzaakt door een infectie, kan een arts antibiotica voorschrijven. Bij ernstige infecties kan ziekenhuisopname nodig zijn voor intraveneuze antibiotica en vochttoediening.

Wanneer contact met uw huisarts bij koorts?

Neem contact op met uw huisarts als:

• De koorts langer dan een paar dagen aanhoudt
• De koorts hoger is dan 40 graden Celsius
• Er sprake is van andere symptomen, zoals kortademigheid, pijn op de borst, verwardheid of convulsies
• De koorts optreedt bij baby’s jonger dan 3 maanden
• De koorts optreedt bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of een chronische ziekte

Koorts is een veelvoorkomend symptoom bij verschillende aandoeningen. Het is een natuurlijke reactie van het lichaam op een infectie of ontsteking. Koorts kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals koude rillingen, zweten, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid. In de meeste gevallen gaat koorts vanzelf over en is er geen specifieke behandeling nodig. Wel kunnen de symptomen worden verlicht met pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen. Neem contact op met uw huisarts als de koorts langer dan een paar dagen aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen.